Kołtoń: Goleador czy golkiper?

Plebiscyt FIFA zmieniał się na przestrzeni lat. Wybór piłkarza roku - nagradzany "Złotą Piłką" - trwa od 1956 roku. Najpierw pod egidą magazynu "France Football", a od kilku lat kontynuowany przez FIFA we współpracy z francuskim pismem. Tylko raz - jeden jedyny raz! - zwyciężył bramkarz, Rosjanin Lew Jaszyn. Miało to miejsce w 1963 roku, a więc ponad pół wieku temu. W 1973 roku świetne recenzje zbierał Dino Zoff, ale nie miał szans z boskim Holendrem Johanem Cruyffem. Włoch zajął drugie miejsce. W 1975 roku fantastyczny golkiper z Niemiec Sepp Maier był piąty. W 1989 roku również bramkarz znalazł się na piątym miejscu - doświadczony Anglik Peter Shilton. W 1992 roku elektorzy docenili Duńczyka - mającego polskie korzenie - Petera Schmeichela, który wylądował na piątym miejscu. W 2002 roku w trójce znalazł się Niemiec Oliver Kahn - jednak na trzecim miejscu za Brazylijczykami Ronaldo i Roberto Carlosem. Finały Mundialu powodowały, że herosi między słupkami zyskiwali uznanie. Kahn bronił fantastycznie - aż do finału, gdy po jego błędzie padł pierwszy gol dla Brazylii... W 2006 roku jeszcze lepiej bronił Włoch, Gianluigi Buffon. Jednak elektorzy uznali, że jeszcze ważniejszą postacią w ekipie mistrzów świata był obrońca Fabio Cannavaro i to właśnie on wzniósł "Złotą Piłkę". W 2008 roku na czwartym miejscu dostrzegamy nazwisko Hiszpana Ikera Casillasa. Od 2010 roku plebiscyt prowadzony w nowej formule - w której głosują selekcjonerzy, kapitanowie reprezentacji i dziennikarze. Od tego czasu bramkarza nie było w pierwszej piątce...

"Tu nie chodzi tylko o grę nogami, ale całokształt życia w bramce i przed nią"

28-letni Manuel Neuer - który stanie na podium Kongresshaus w Zurychu obok Cristiano Ronaldo (29 lat) i Lionela Messiego (27 lat) - został doceniony za rewolucję, której dokonał w grze bramkarza. Coś, co doceniają nawet byli piłkarze, których głównym zadaniem było gnębienie bramkarzy. 40-letni Alessandro Del Piero powiedział kilka dni temu: "Neuer był głównym aktorem zespołu, który sięgnął po mistrzostwo świata, a także niezwykłego sezonu Bayernu w Bundeslidze. Co ważniejsze, Neuer jest bramkarzem który interpretuje grę, jak nikt inny przed nim. Tu nie tylko chodzi o grę nogami, ale całokształt życia w bramce i przed nią. Mistrzostwo świata dla Niemców to w wielkim stopniu jego zasługa". 54-letni Diego Maradona wypowiada się w podobnym duchu: "To nie Messi i nie Cristiano Ronaldo zasługują na Złotą Piłkę za 2014 rok, a właśnie Neuer". 67-letni Johan Cruyff: "Neuer jest bramkarzem nadzwyczajnym, który zasłużył na miano piłkarza roku". Ba, nawet 59-letni szef UEFA, Michel Platini zaprezentował swoje zdanie, choć mógł - powinien? - być dyplomatą. Francuz oświadczył: "Dla mnie trofeum powinno przypaść zawodnikowi, który odegrał kluczową rolę w finałach Mundialu. Dlatego w tym roku musi wygrać Niemiec"...

Kilkanaście dni temu na łamach "Kickera" czytałem fascynujący tekst o meczu półfinałowym Mundialu Brazylia - Niemcy. Jedna z rubryk zainteresowała mnie szczególnie - ta pod hasłem "Również Neuer był wspaniały". Na początku drugiej połowy obronił kilka niewiarygodnie trudnych strzałów, a także w swoim stylu wykazywał się prezencją - w szesnastce i poza nią. Koledzy z Niemiec przytaczają kilka danych - okazuje się, że Neuer przebiegł 5,84 kilometra, a więc prawie dwa razy tyle co vis-a-vis, Julio Cesar (3,19). Najszybsza prędkość biegu Neuera - 26,28 kilometra na godzinę - była wyższa niż środkowego obrońcy Brazylii, Dantego i napastnika "canarinhos", Freda (obaj maksymalnie uzyskali 25,16 km/h). Ciekawe, że Neuer był szybszy również od dwóch czołowych piłkarzy zespołu, w którym występował - od Toniego Kroosa (25,78) oraz Miroslava Klose (23,76). Najciekawsze dla mnie jest jeszcze coś innego, co unaocznia, jak ważne jest współdziałanie Neuera z partnerami. Bramkarz Niemców w półfinale Mundialu zagrał piłkę co najmniej raz do 12 z 13 kolegów z drużyny, którzy występowali z nim od początku lub pojawili się w roli zmienników. Tylko jeden z nich - Julian Draxler - który pojawił się na boisku w 76. minucie nie otrzymał podania od Manuela...

"Kiedyś mówiło się - o znowu wybiega! Teraz - dlaczego nie ruszy do piłki?"

Cześć mediów przedstawiała wypowiedź Neuera o "pozowaniu w bokserkach" jako zdanie wymierzone w Cristiano Ronaldo. Jeśli jednak wczytać się dłużej w wywiad, który z bramkarzem przeprowadził Karlheinz Wild z "Kickera", to nie ma w nim żadnej agresji w stosunku do Portugalczyka. Zresztą zacytuję dłuższy fragment tej rozmowy.

- Jest pan jednym z kandydatów do miana piłkarza roku na świecie. Czy trzeba mieć markę jak Cristiano Ronaldo, aby sięgać po tytuły indywidualne i grać w klubie, który jest tak rozpoznawany na świecie, jak Real Madryt?

- Nie sądzę, szczególnie biorąc pod uwagę, że FC Bayern również stara się być mocno obecny na arenie międzynarodowej - również na innych kontynentach. Gdybym został w Schalke, na pewno nie miałbym szans na tytuł najlepszego bramkarza świata. Jednak teraz jestem o wiele lepiej rozpoznawalny, w końcu również jako mistrz świata.

- CR7 to także marka odzieżowa, kojarzona z "glamourem" (światem mody - przypis red.). Czy to konieczne, aby zostać wybranym najlepszym piłkarzem świata?

- Tego również tak nie postrzegam. Jestem sportowcem, a nie reprezentantem jakieś marki. Mam kontrakt z Adidasem jako pierwszy bramkarz. Jednak nie jestem typem, który pozuje w bokserkach.

- Czy gwiazda piłki musi być robić show?

- Nie przepadam za czerwonym dywanem - uwielbiam zieloną murawę. Naprawdę wolę pracę na treningach, która powoduje, że jestem coraz lepszy.

- Czyli pańskim show jest futbol, czy może pański futbol stał się show?

- Uwielbiam show na murawie, jednak tylko takie show, które przynosi efekt.

- Czy w wyborach międzynarodowych - jeśli chodzi o tytuły indywidualne - nie jest pan skazany na porażkę z tego względu, że jest pan bramkarzem?

- Zasadniczo po meczach ogląda się bramki, sytuacje podbramkowe, zwraca uwagę na asysty, a także dryblingi. Jeśli ja zdążę do trudnej piłki, podejmując wielkie ryzyko, nie zostaje to specjalnie w pamięci widzów...

- Selekcjoner pańskiej reprezentacji, Joachim Loew twierdzi, że doprowadził pan do zmiany w postrzeganiu gry bramkarzy. Po takiej wypowiedzi, musi pan jeszcze bardziej udowadniać, że tak jest?

- Zawsze staram się właściwie oszacować ryzyko. Wcześniej mówiło się - o, znowu wybiega. A teraz coraz częściej mówi się - dlaczego nie ruszy do piłki? Naprawdę trochę się zmieniło.

- Czy gra pan niczym libero?

- Nie mam takiego wrażenia - byłem, jestem i pozostanę bramkarzem.

- Nie ma obawy, że zatraci pan balans między podstawowymi umiejętnościami bramkarskimi a uczestnictwem w grze?

- Nie. Staram się zachować luz, a zarazem profesjonalizm. Dla mnie poważne podejście jest niesłychanie ważne. Zdaję sobie sprawę, że ryzykując nadmiernie, można doprowadzić do bardzo dużych strat. W mojej grze jest sporo ryzyka, ale zarazem zawsze staram się zachować wyważenie. Pewności dodają mi partnerzy, którzy wiedzą, jak zachowuję się i są gotowi ze mną współpracować...

Trzecia Złota Piłka dla CR7 i co dalej...

W moim przekonaniu również Cristiano Ronaldo zasłużył na tytuł piłkarza 2014 roku na świecie. Zawiódł na Mundialu, ale poza tym był w fenomenalnej dyspozycji, co przełożyło się na triumf w Lidze Mistrzów. 17 bramek w jednej edycji tych rozgrywek to "kosmiczny" rezultat. Do tego 6 asyst!  W lidze Real był trzeci, ale CR7 uzyskał 31 bramek i miał 11 asyst. W Copa del Rey strzelił 3 gole i zaliczył 2 asysty, choć w zwycięskim finale z Barceloną zabrakło go z powodu kontuzji. W tym sezonie Portugalczyk - a Real rozegrał dopiero 17 meczów Primera Division - zdobył 26 bramek i zaliczył 11 asyst. Swego czasu Messi strzelił już 50 ligowych bramek w Hiszpanii w jednym sezonie, ale Cristiano ma szansę przebić Argentyńczyka. Portugalczyk po rozgrywkach grupowych Champions League obecnego sezonu legitymuje się 5 golami i 3 asystami. 2 asysty dopisał również w wygranych przez Real klubowych mistrzostwach świata w Maroku, a w Superpucharze Europy z Sevilla zaliczył 2 gole.

Od 2008 roku trwa era rywalizacji Cristiano Ronaldo z Lionelem Messim. Tylko raz - w 2010 - jeden z nich był poza pierwszą trójką (CR 7 na szóstym miejscu). W 2007 roku wygrał Brazylijczyk Kaka, ale później wchodziły w grę tylko dwa nazwiska. W 2008 i 2013 Cristiano Ronaldo, a Messi cztery razy z rzędu - 2009, 2010, 2011 i 2012. Myślę, że teraz wygra Portugalczyk, ale rok 2014 przejdzie do historii również jako rok bramkarza, który nie tylko kapitalnie broni, ale i współgra. Futbol ciągle się rozwija, choć niezmienny jest podziw dla goleadrów, co musi przyznać nawet golkiper Neuer...

PS. Kogo fascynują bramkarze, polecam książkę która w 2014 roku ukazał się na polskim rynku - Jonathana Wilsona: "Bramkarz, czyli outsider". Autor - a propos postrzegania bramkarza - zaczyna od cytatu z Williana Shakespeare'a: "Gdy los i ludzie częstują mnie wzgardą, Chcę miłosierdzie wzbudzić w głuchym niebie...". Pochłonąłem książkę Wilsona w dwa dni, zastanawiając się nad polskim ujęciem tego tematu...