41 lat od meczu na Wembley, a wspomnienia ciągle żywe

Po dwóch wygranych: z Anglią 2:0 i Walią 3:0, Polacy mieli duże szanse na awans do finałów mistrzostw świata w 1974 roku. Przed ostatnią kolejką sprawa wyglądała następująco: wygrywamy bądź remisujemy z Synami Albionu i mamy awans.

To jednak Anglicy byli zdecydowanym faworytem. To był ten okres czasu, w którym byli przekonani o swojej wielkości. Uważali, że inne zespoły z Europy nie są godne, by z nimi rywalizować. Biało-czerwoni nie byli uważani za mocną ekipę. Andrzej Person, który oglądał ten mecz z wysokości trybun, w rozmowie z Polsatsport.pl przypomina tamte wydarzenia.

_{To był zupełnie inny świat. Oni traktowali nas jak jakichś Eskimosów. Polaków kojarzyli z Dywizjonem 303. Raczej dosyć pobieżnie. Sportowo się dla nich nie liczyliśmy. Oni wygrali 7 lat temu mistrzostwo świata, a tydzień przed meczem z nami rozbili Austrię 7:0. Mimo że przegrali w Chorzowie, to mieli przekonanie, że mecz na Wembley będzie formalnością. Komentarze w angielskiej prasie były w tonie kpin. Jan Tomaszewski był nazywany klaunem, a cała reszta była określona jako słabi piłkarze, którzy nie są nawet blisko europejskiej klasy.}

Zwierzęta i niezauważony dwumetrowiec

Atmosfera była napięta z każdą kolejną minutą. A przecież spotkanie jeszcze się nie zaczęło! Cała Polska około godziny 19:45 zgromadziła się przed telewizorami, by – w domyśle – przeżyć najwspanialszy dzień w piłkarskim życiu. I w końcu, po długim oczekiwaniu, około 19:45 biało-czerwoni wyszli na murawę.

_{Przywitały ich okrzyki „Animals”. Podczas hymnu słyszeliśmy gwizdy To był szok! Anglia, czyli niby kraj dżentelmenów! Sto tysięcy kibiców na trybunach i nagle większość zaczyna gwizdać. To był jeden z tych elementów, które dodały energię zawodnikom – mówi Person.}

Już początek meczu zwiastował, że będzie to 90 minut ciągłego ataku serca. W pierwszych minutach kontuzji nabawił się Jan Tomaszewski. Z boiska jednak nie zszedł. Po interwencji lekarza kontynuował grę.

_{To była moja głupota. Po prostu. Pan Kazimierz wychodził z założenia, że im my dłużej przy piłce, tym krócej oni. A kto mógł trochę opóźnić grę? Tylko ja! Koledzy z pola nie mieli prawa utrzymać piłki, bo te angielskie charty natychmiast doskakiwały. Na początku meczu złapałem łatwą piłką. I przysięgam – nie zauważyłem dwumetrowego chłopa! Chciałem podprowadzić piłkę, a tu nagle pojawiła się jakaś biała plama. Rzuciłem się, przyłożyłem, a on kopnął mnie w rękę. I słusznie! Bo jak frajer puszcza piłkę, to trzeba ją wbić. Później trafnie skomentował to Adam Musiał, który powiedział mi, że to kopnięcie mnie obudziło – przypomina w rozmowie z Polsatsport.pl legendarny bramkarz.}

Rzut karny jak strzał do pustej bramki

To była prawdziwa obrona Częstochowy. Anglicy nie pozwalali Polakom na nic. Kasowali każdą kolejną akcję. Pressing był niesamowity. Biało-czerwoni ograniczyli się do wybijania piłek na tzw. uwolnienie.  Wtedy jednak jedna z nielicznych kontr okazała się zabójcza. Grzegorz Lato do Jana Domarskiego i gol! Prowadzimy na Wembley. Konsternacja.

_{Anglicy przyjęli tego gola z niedowierzeniem.  My za to rozpoczęliśmy wielką i niespodziewaną radość – mówi Person.}

Sześć minut później Petersa w polu karnym „sfaulował” Musiał. W cudzysłowie, bo ta decyzja Vitala Lorauxa budzi spore kontrowersje nawet do dziś. Faktem jest, że do siatki trafił Allan Clarke.

_{Patrzyłem na niego, a on zachował się jak profesjonalista. Nie, jeszcze lepiej. Ciągle patrzył w górę. Jakby był na treningu! Zachował się jak posąg z marmuru. A przecież przed karnym były przepychanki, bo nie byliśmy pewni, czy to była słuszna decyzja sędziego. I wreszcie arbiter gwizdnął, a on nie spojrzał gdzie strzela. Zrobił to fenomenalnie. Jakby do pustej bramki – mówi pełen podziwu Tomaszewski.}

Wzrok pełen frustracji i płacz Anglików

Angielscy fani odzyskali nieco wiary. Polacy modlili się jeszcze bardziej. Stężenie emocji po wyrównującej bramce jeszcze wzrosło. W końcówce znakomitą sytuację miał Clarke, który mógł zostać bohaterem.

_{Miał piłkę na woleja z sześciu metrów od bramki. Piłka jednak podskoczyła, ale uderzył nieprawdopodobnie. Nie miałem szans, ale rzuciłem się w lewo. Poczułem ból, ale sparowałem na rzut rożny. Szybko się pozbierałem, zacząłem ustawiać obrońców, a on… po prostu się na mnie patrzył. Później, kiedy się spotykaliśmy, to mówił mi, że to niemożliwe! Tak byłem jednak zaprogramowany – opowiada Tomaszewski.}

To był ten moment, w którym Anglicy zdali sobie sprawę, że polski bramkarz już dzisiaj nie przepuści piłki. A nawet, gdy to zrobi, to na linii zawsze znajdzie się któryś z obrońców. I w końcu, gdy belgijski sędzia zagwizdał po raz ostatni, część stadionu, ta mniejsza cześć, zaczęła świętowanie.

_{Oglądałem setki meczów, ale to mnie zszokowało. Pół godziny po meczu widziałem setki Anglików, którzy siedzieli na trybunach i płakali. To było nieprawdopodobne. Jeszcze niedawno nie chcieli grać z Europą, bo uważali się za lepszych, a teraz przegrali z Polską… Dzień później został zwolniony Alf Ramsey. The Sun na okładce dało nagłówek „Koniec Świata”. Na drugi dzień spotkałem także kilku Szkotów, którzy cieszyli się nie tylko ze swojego awansu. – przypomina Person.}

Noc z lekami i zaskakująca wizyta w Irlandii

Bohaterowie spotkania nieprędko położyli się spać. Był wśród nich jednak jeden piłkarz, który nie spał, ale z zupełnie innego powodu.

_{Byłem jedynym, który nie świętował. Wróciłem do hotelu, bo miałem potłuczone kosteczki łódeczkowate. Lekarz zamroził mi je w drugiej minucie. I kiedy przeszła blokada, to w nocy wypiłem mnóstwo Gardana (lek przeciwbólowy). Podczas meczu się tego aż tak nie czuło. Wiadomo, stres, strach. A reszta się bawiła. Ja nie chciałem im psuć nastroju swoją miną. Na drugi dzień, kiedy wszedłem do recepcji… Istne Waterloo. Nikogo jednak nie było. Byłem praktycznie sam w hotelu – mówi Tomaszewski.}

Z sukcesu Polski nie cieszyli się tylko kibice w naszym kraju. Szkoci, którzy także awansowali do finałów mistrzów świata, mieli podwójną radość. Kilka dni później biało-czerwoni udali się na wcześniej zakontraktowany mecz towarzyski z Irlandią. Tamtejsi mieszkańcy witali biało-czerwonych jak bohaterów, mimo ze na finałowy turniej ich drużyna nie pojechała.

_{Dzień przed meczem wystąpiłem w irlandzkim programie. Poprosili mnie bym skłamał, że być może wystąpię w meczu towarzyskim, co było niemożliwe. I tak zrobiłem. Później zapytali mnie, czy coś tam piję. To mówię: czasami lampkę szampana, czasami małe piwo. W dniu meczu przyszedł do mnie boy hotelowy, zabrał do recepcji i pokazał… sześć zgrzewek piwa. Tacy byli gościnni! Gdy opowiedziałem to Leszkowi Ćmikiewiczowi, on odpowiedział – Ty głupku, mogłeś powiedzieć, że lubisz whisky! – kończy z uśmiechem Tomaszewski.}

Anglia – Polska 1:1 (0:0)

Bramki: Clarke 63 (karny) - Domarski 57.   Sędzia: Loraux.   Widzów: 100 000.

Anglia: Shilton – Madeley, Hughes, Bell, McFarland, Hunter – Currie, Channon, Chivers (85 Hector) – Clarke Peters.    Trener: Ramsey.

Polska: Tomaszewski – Szymanowski, Gorgoń, Musiał, Bulzacki – Deyna, Kasperczak, Ćmikiewicz – Gadocha, Lato, Domarski.   Trener: Górski.